Bùi Thạch Thuần, # 7

Hắn tản bộ theo lề đường như một khách nhàn du, không khí dễ chịu. Sáng nay nếu không phải làm một số chuyện, hắn chỉ cần băng qua ba ngã tư nữa rồi vượt qua con đường rộng nhất thành phố, đi dọc theo hành lang của Thánh Đường xây bằng gạch đỏ. Phía trước Thánh Đường, con đường nhiều bóng mát, hàng quán trang nhã, lịch sự: nó là biểu tượng sang trọng thành phố. Những nhích nhắc xô bồ hỗn tạp, đầy rẫy ở những khu phố khác, thì ở đây, đó là những tuyệt đối cấm kỵ. Hắn biết đến thuộc lòng từng loại kinh doanh và có thể ngay cả những sinh hoạt cá nhân của những cư dân sống trong các căn phố dọc theo hai bên đường. Hàng quán sang trọng mắc tiền, hắn vào ra vô tư, họ còn vồn vã vì hắn là khách sộp, hắn để lại tiền boa (típ) lúc nào cũng nặng. Có thể họ chỉ biết hắn là một tên chơi ngông và chơi nổi. Những cái biết của hắn về các chủ nhân ở đây là cái biết của con hổ rình mồi. Một vài tụ điểm nguội ngày, nóng đêm, cùng cực trác táng, những tụ điểm mà các cô các cậu vào để làm nhẹ bớt cái đống tiền của họ, mấy con nữ lừng lẫy quậy phá, tất cả hắn biết từng đứa một.

Sinh hoạt của khu phố này là dấu in trong bộ nhớ của hắn. Đặc biệt hắn thích la cà ở các quán gần cuối con đường. Ở đấy hắn hít thở được cái mùi của con sông và nhìn những tàu ghe xuôi ngược. Người ta không để ý đến con sông, nên dù nước lớn hay ròng, vẫn bềnh bồng những rác, những đám lục bình. Và lâu lâu nổi trôi vài xác thú trương phình đầy ruồi nhặng. Bây giờ xác thú thấy ít hơn, đa số là xác những con chuột ghẻ. Cái loại này không thể chế biến được. Chếch về phía trái của quán, ở dãy nhà bên kia đường, có hai căn phố thuộc loại bề thế, chủ nó thuộc loại người chỉ có là điên mới dám đụng tới, không phải lão thuộc loại đầu gấu lừng tiếng giang hồ, loại đó chỉ là đồ bỏ; lớn tuổi bệnh hoạn, trái gió trở trời, chút đổi thay khí hậu cũng đủ quật lão xác xơ. Quyền hành, tiền bạc, bất động sản, vàng, đá quí chảy vào sở hữu của lão như nước lũ mùa lụt. Tất cả những thứ đó không giúp lão cải thiện được cái bệnh sốt rét ngã nước kinh niên đưa đến những biến chứng hủy diệt thận, gan, kể cả bộ tiêu hóa. Trong bộ tứ khoái, chẳng thứ nào mà lão hưởng được hoàn toàn. Cái mục tam khoái thì vô vọng dù có tặng viên xanh kim cương hay viên mỡ gà óng ánh. Cái bộ phận chiến lược của lão, cứ như là sợi thun cứ hướng sáu giờ trực chỉ. Bà vợ của lão, ngược lại, tiền bạc đã giúp được bà biến đổi mọi thứ; sau những thủ thuật cắt, cấy, căng, bơm, kéo, hút, bà đã là con người mới hoàn toàn và hoàn toàn sung sức trong trường đấu không thiếu những con bò mộng. Kỹ thuật y học tiến bộ dư sức biến đổi hoa đồng cỏ nội thành cành phong lan mượt mà. Thế mà với ông chủ, bà vẫn vô hiệu, phần chính là vì chứng bệnh của lão, vả lại làm sao bôi xóa được các hình ảnh ngày xưa ở dưới hầm trú ẩn, áp lực của lửa quá hãi hùng, họ phải ôm lấy nhau để truyền can đảm, để phải sống. Phải ngoi lên khỏi địa ngục, không có tiên ở địa ngục, ở đó chỉ có quỷ. Cái bản năng của ham muốn là phải thỏa mãn, và trong hoàn cảnh như vậy, bà là một món hàng vô cùng quí hiếm. Từ đó không thể có sự so đo, lựa chọn. Vì vậy sau khi bão lửa đi qua, họ không rời nhau. Trái lại còn quấn chặt hơn như những con rắn đang mùa, những con rắn còn sung mãn đã chui trở lại hầm nhiều lần… kết quả là thằng Hai Vẩu bây giờ và tổ chức đã xây dựng cho lão dù bà hôm nay khác hẳn với ngày xưa, nhưng ký ức đầu của lão không thể xóa được. Bà không lay chuyển nổi lão là vì vậy. Tuy nhiên các khuyết điểm đó của lão chẳng làm bà phiền lòng một chút nào cả mà còn giúp bà trấn an khi tự vấn và chuyện hợp lý khi bà điền chỗ khuyết bằng chính thằng lái xe của lão. Chuyện đó lão biết, kể cả chuyện hai quý tử Hai Vẩu và Thủy Tiên chúng quậy ra sao, chúng thanh toán những hoá đơn ăn chơi với thái độ thản nhiên, tự tại, dù những con số chi tiêu đó, mà ngay cả người khá giả, cũng phải chần chừ suy tính; bọn hắn có cà đồ chói nóng. Nhưng vì uy tín của tổ chức, bọn quậy này được bao che mỗi khi đụng chuyện. Lắm lúc bực mình, lão cũng rầy la, răn bảo, chuyện chẳng những đã không khá hơn, mà lại càng làm lão bực mình. Chúng bảo chúng hành động như vậy vì chúng căm thù xã hội và bất mãn cuộc sống. Sau đó chúng đùng đùng đóng kín cửa phòng rồi lại lao vào ánh đèn cuộc vui buông thả khi trời tắt nắng. Không biết xã hội và cuộc sống đã làm điều gì có lỗi với chúng! Phần lão, lão cũng có, hầu như mọi ngày, những buổi tiệc tiếp tân, chiêu đãi, những đại yến mà người thường có nằm mơ cũng không tưởng tượng được. Mục tươi mát thì ôi thôi nóng đến nổi dư sức làm tan rã những tản băng. Vậy mà lão vẫn trung thành ở hướng sáu giờ dù có rượu tăng lực, sừng tê, cao hổ Miến Điện, viên quà tram màu xanh kim cương, viên tròn tròn ngọc ngà long lánh, quế phụ ngàn năm, nhân sâm dị dạng, đông trùng hạ thảo vào cơ thể lão, những thứ quý hiếm đó cứ như là đồ giả, vậy mà không có đặc sản tươi mát là lão không chịu. Cái thú của lão là săm soi, tần mần, sờ soạng rồi hùng hục như như những bé con đói sữa. Ở dọc suốt con đường này những ông chủ bự như lão không chỉ có một và mỗi ông đều có không ít thì nhiều những tì vết, tì vết dính vào họ như những sinh tử phù. Sự tồn tại của họ là do phải cần thiết bám chặt vào nhau. Khôn ngoan thì đừng đụng đến sự keo sơn đó.

Hắn có cuộc sống ung dung tự tại, mực mực hào nhoáng phong lưu. Bởi vì công việc của hắn, của bọn hắn, là phải triệt để nghe theo những chỉ thị và xả thân phò nguy cho tổ chức, một tổ chức kết hợp sống chết bởi những đại gia mới của thế hệ định hướng. Một chiếc xe cà tàng ngừng gần hắn và bóp còi inh ỏi; những cái vẫy tay chào nhau kèm theo những điểm hẹn tối nay. Rồi xe lại lao đi, lời hẹn hò chỉ là một mật lệnh trá hình. Đã đến lúc hắn phải tiếp cận đám đông. Buổi sáng cuối tuần thật đẹp, khác với mọi khi, sinh hoạt hôm nay như chậm lại, dòng xe thưa thớt, dòng người vắng hẳn lại. Người của bọn hắn vừa ngấm ngầm vừa công khai cô lập sinh hoạt. Vắng là vì vậy. Đám người tụ họp chưa đủ đông lắm, đa số là người trẻ, lớn hơn chỉ có một số ít, dù vậy vẫn có những cụ ông lớn tuổi, sự hiện diện của họ như tiếp thêm sức mạnh. Sự lượng định từ bộ nhớ của hắn. Không có một dấu hiệu báo trước của hiểm nguy. Cái đám đông này không đủ cho một băng đạn cong biến chế. Bọn người này ít hơn phe hắn nhiều, cứ ba tên còn một cũng còn dư. Cái khó cho bọn hắn là chế ngự và tuyệt đối tránh đổ máu, vì đoàn người này sẽ lợi dụng máu đã đổ đó để khích động; trường hợp này máu quý hơn kim cương, cần thiết thì đánh đòn ngầm. Ghi lại từng khuôn mặt tham dự rồi bắt nguội, hắn biết không ít các ống kính và máy quay đang âm ỉ hoạt động. Hắn không biết là đám người này sẽ giữ được khí thế đến bao lâu. Ngày mai hay một ngày nào đó những người này sẽ được gọi tới nói vài lời hăm dọa là sẽ cắt đứt con đường tiến thân của họ. Những người đi làm thì sẽ bị lấy lại cái cần câu cơm. Cái bọn người này, tiền chỉ đi từ tay đến miệng, mất việc hôm nay là cái đói đã hăm dọa ngày mai. Sự hy sinh và lý tưởng, ngày xưa là câu nhật tụng, vì thưở đó còn có giá trị, đừng do dự hy sinh cho lý tưởng. Bây giờ những thứ đó là những thứ cấm kỵ, hãy ngoan ngoãn và ù lì như con bò, con ngựa, như thế là thực tế, là hợp thời.

Những người tụ tập, phần nào đã nhận ra vài khuôn mặt lạ trà trộn, họ bảo cùng nhau: chúng ta sẽ bị khó dễ bởi bọn người vô cảm và vô não, não không còn vì đó chỉ là bộ nhớ. Thảm họa cho tương lai là những con người lương tri trở nên vô cùng hiếm hoi. Vì nhu cầu họ phải xoay theo vòng xoay. Tính vô cảm như một thứ virus bất trị, lây lan, xâm nhập bào mòn lý tưởng và đạo đức. Phải vô cảm, phải ngoảnh mặt với những khổ đau, oan khiên của đồng loại. Những con cá hồi lội ngược dòng là để duy trì và bảo tồn nòi giống, là để thế hệ được tiếp nối. Ở cái nôi nhân loại này, lội ngược dòng là tự sát, tự diệt. Hãy tập bình thản và ích kỹ. Hãy tập nhỏ nhen và chụp giựt. Tự cái xã hội này nó thế, đừng mặc cảm. Cụ Trần đã từng an ủi “thiên hạ có khi đang ngủ cả, tội gì ta thức một mình ta”. Con bọ hung có khi nâng cao một trọng lượng gấp 700 lần hơn của nó, cần gì bộ óc. Chỉ cần cái bắp thịt bọ hung.

Hắn đã trà trộn vào đoàn người. Đoàn người không một tấc sắt để phòng thân, để chống lại. Tệ hại hơn nữa là họ cũng chưa đủ đông để liều mạng. Điều chắc chắn họ tin là họ có cái sức mạnh của lẽ phải, của công bằng, của lương tri và nhân bản. Hắn ao ước là phải chi bọn người này có lửa trong tay, như thế sẽ giúp cho hắn dễ dàng hơn để thi hành bổn phận. Họ ngây thơ đến thánh thiện trong niềm tin. Chính điều đó làm hắn khựng lại, đã thật lâu đến giờ hắn mới tìm lại được cảm giác đó. Đoàn người giơ cao những biểu ngữ và hô to những ý kiến của họ. Nói cho cùng “hình như” họ có lý. Một phút bất chợt, hắn muốn hòa nhập cùng họ, muốn góp thêm một nắm tay dơ lên, muốn hô to để chuyển đạt những ý kiến. Nhưng hắn đã đủ khôn ngoan để kịp dừng lại, hắn thấy một chút hụt hẫng vì hắn không thể được tự do làm theo điều hắn muốn. Nếu hắn làm hắn sẽ thuộc loại đồ phế thải và bị vứt ra ngoài vòng. Có những tiếng hoan hô đả đảo, có những dòng nước mắt thương cảm chảy dài. Hình như từ lâu rồi hắn đã không còn khóc được. Lần cuối cùng mà hắn khóc nhiều nhất lúc hắn 12 tuổi, khi con trâu nhà hắn bị chết vì bom. Má hắn khóc vì mất đi một sở hữu quá lớn. Còn hắn thì mất đi một con vật thân thương, bằng hữu, ruột thịt. Hắn cùng trâu tham gia cày cấy, trong những lúc không bận nông vụ hắn cùng trâu lang thang nhàn rỗi nội cỏ ven rừng, những buổi trưa hè im ắng, gió nội đồng lay nhẹ hàng tre làng, tiếng kẽo kẹt mơ hồ, tiếng con cu cườm cù-cúc-cu điều nhịp. Đời sống nghèo nhưng bình dị thân thương, ngày tháng qua đi theo sáng theo chiều, theo trăng tròn khuyết. Quê hắn nghèo, nghèo đến tận cùng và trong tận cùng của khổ cực cũng khó mà phân biệt ai vật ai người. Tất cả đều ao ước được ăn no, trâu thì dễ dàng no bụng bằng cỏ dại mọc ven đê, bờ bụi và hắn cũng đã từng hơn một lần ao ước phải chi mà hắn cũng ăn được cỏ. Con trâu chết đó làm lịm đi sự đau khổ vô cùng nơi hắn, hắn đã khóc như chưa bao giờ được khóc. Sự buồn khổ theo hắn trong nhiều ngày sau đó. Thế rồi cũng trong năm ấy hắn cùng vài thằng bạn bỏ lại đồng ruộng thôn làng, chúng đi theo đoàn quân. Người ta đã dạy cho hắn căm thù, tình cảm chỉ làm cho con người cùn nhụt đấu tranh và không dứt khoát khi quyết định. Chỉ có bọn khá giả mới bày đặt tình cảm. Có rất nhiều và trong đó có cả những thằng bạn nối khố ngày xưa đã gục ngã vĩnh viễn. May mắn, có thể, vì thế mà hắn được tồn tại. Thời gian đã trui rèn cho hắn những phản xạ, cái phản xạ máy móc từ bộ nhớ. Phản xạ càng sắc bén, nhuần nhuyễn, hắn được luồn sâu và leo cao hơn, đời sống trở nên đơn giản, dễ dàng hơn. Hoan hô Pavlov.

Từ trong đám đông, tên thủ trưởng cũ nhìn ra hắn, tên thuộc viên dễ bảo ngày nào. Ông ta muốn vẫy gọi nhưng nhìn thấy hắn lạnh lùng xa lạ. Cặp mắt của hắn như bốc lửa, như muốn nghiền nát. Loại người vô cảm, có thể lắm, ở trong tổ chức này càng lâu rồi sẽ trở nên như vậy. Nếu không thì chắc là sẽ ra đứng cùng đám đông như ông ta bây giờ, cái đám đông đang tự hào nhưng đói, có người đói rã ruột, đói mốc, đói meo. Chữ xa xỉ mà những tên tư bản mới coi như cấm kỵ, bọn họ không tiêu xài xa xỉ mà chỉ vì phải thi hành công vụ. Còn với những người nghèo thì chữ xa xỉ trở nên hạ giá bởi lẽ một ly nước giải khát bất thường đã là trở nên xa xỉ. Nghĩ như vậy không phải vì ông ta luyến tiếc hay ganh tỵ nó, trái lại, ở vị thế này ông thấy được, thở được, ngửi được sự thanh thản của con người. Ở cái thế giới người đó ông ta được cười, được khóc, được biểu lộ tình cảm, biết được cảm giác lâng lâng trong tình thương, biết bảo vệ nhau thực tình, ngay cả chấp nhận gục ngã, loài vật cũng biết bảo vệ nhưng hình như đó chỉ là phản xạ, chỉ thoáng chốc rồi thôi, không có sự kiên trì. Một thoáng của ái ngại và âu lo khi ông ta nhìn tên thuộc hạ cũ, ái ngại vì những tên vô cảm kia không thấy được, không hiểu được cái gì họ đã đánh mất và nếu tập thể này cứ lớn mạnh mãi thì cái vạch phân chia giữa vật và người sẽ mờ nhạt dần. Phải hành động sao đây? Hụt hẫng, và như có một lực vô hình nào đó, ông ta, những người xung quanh nối lại vòng tay, chuyền nhau sự nhiệt tình của lửa, làm nóng lên sự quả cảm, làm sống lại niềm tin và hy vọng. Những người tử tế vẫn còn, vật chất chỉ làm vai trò cung cấp mà không thể và chẳng bao giờ có thể giữ được vai trò chỉ huy. Phủ nhận niềm tin này là phủ nhận giá trị nhân bản con người.
Tôi đã ngồi xuống hí hoáy nhiều giờ vì sợ ngừng lại sẽ mất đi, sẽ không kịp viết xuống lại “tưởng tượng” của mình, mục đích là để bạn hay ai đó đọc cho vui; để một chút thôi không nghĩ đến vấn đề, chúng ta có quá nhiều vấn đề. Tôi gọi là tưởng tượng vì làm gì có chuyện như vậy, có những nơi chốn như vậy tồn tại ở cái tinh cầu màu xanh đại dương mà chúng ta đang sống. Mạng lưới thông tin hoàn cầu đang bước vào giai đoạn bùng nổ. Biết nhiều hơn, nghe thấy nhiều hơn chỉ cần phải thêm: hiểu nhau nhiều hơn. Muốn cho hoàn toàn chắc là phải thân hành bước đi và tận dụng ngũ quan- vốn chỉ có nơi con người. Tôi dù sao cũng còn sau lũy tre làng. Vậy thì nếu có ai đó thấy được, có chỗ hơi giống hay na ná như thế, như cái chuyện mà tôi tưởng tượng ấy mà, thì xin làm ơn nói, viết, nhắn, gửi cho tôi biết với. Đa tạ!!!

Tin đọc được từ báo trong nước. Ngài Tổng Bí Thư đã đến thăm và khen thưởng các cán bộ, công an, và những người lính của cái quân đội anh hùng đã được Bác và đảng giáo dục. Họ anh hùng trong cuộc chiến ngày xưa, và anh hùng cả đến hôm nay. Họ đã chế ngự dứt khoát những thế lực thù địch, diễn tiến hòa bình, những âm mưu xấu, những đám đông tụ tập đòi hỏi này nọ. Hoan hô!!!

Cách đây khá lâu và trước đó, các vì vua thống trị toàn lãnh thổ và có toàn quyền trên đất đai. Nhà vua dùng đất để khen thưởng cho những mã công thất. Họ trao đất để đổi lấy mỹ nhân, để sở hữu những viên ngọc liên thành, bán đất đi cũng có công khố. Đôi khi hiến dâng đất để có một lời hứa bảo kê, là sức mạnh bọc hậu cho chế độ. Chuyện xẩy ra ở thời buổi còn vua chúa, không phải là phong kiến, vì bây giờ cũng có rải rác một hai thể chế cũng hành xử y như vậy; họ có danh xưng khác. Đổ lỗi cho phong kiến là không công bằng. Họ trao đổi đất để được hứa là họ được tồn tại, từ đó họ vẫn còn khả năng duy trì một điều: điều này vô cùng quý, quý hơn tất cả các quý trên đời. Điều trân quý đó gọi là “không có gì sướng hơn bóc lột tự do”. Họ sợ mất nó. Họ là ông chủ duy nhất của các ngân hàng đất, loại ngân hàng này như vậy là chưa mất hẳn, dù hiếm, nó vẫn còn, và đó là những oan khiên.

Bùi Thạch Thuần