Phiếm luận sau khi xem bộ phim Xích Bích của Ngô Vũ Sâm

Bộ phim Xích Bích của đạo diễn Ngô Vũ Sâm, gồm hai tập công chiếu vừa qua, đã làm những người hâm mộ tiểu thuyết Tam Quốc Chí của La Quán Trung rất hài lòng. Xem những cảnh hoành tráng trên phim mới thấy được sự vĩ đại của cuộc chiến chia ba thiên hạ đã tốn nhiều giấy mực trong thi ca, phú, ký… và những câu chuyện dân gian truyền tụng hơn ngàn năm qua của những sắc dân mang văn hóa Á Đông …

        Sự tưởng tượng của độc giả cũng giới hạn trong chừng mực… nhưng thể hiện qua điện ảnh bởi bàn tay đạo diễn quả là phi thường ngoài sức tưởng tượng… nào là cảnh Bát quái trận, trận Đương dương Trường bản dùng gương phản chiếu như Archimede đốt chiến thuyền La mã… Thuyền cỏ mượn tên và nhất là cảnh hỏa thiêu chiến thuyền liên hoàn xích sắt trên sông Trường Giang… và “nhất tướng công thành vạn cốt khô” trong trận Xích Bích… đủ loại hỏa lôi, súng bắn đá, thiết xa…và các màn đấu kiếm xảo thuật điện ảnh khinh thân… mãn nhãn… khán giả.

        Bài viết này ngoài khâm phục tài đạo diễn Ngô Vũ Sâm, có những điểm cần nói lại cho thấy công lao Gia Cát Lượng vẫn là người số một và đã hoạch định Tam quốc từ lúc còn ở ẩn tại Long Trung-Kinh Châu.

        Ngô Vũ Sâm muốn nâng cao hình ảnh Chu Du, xóa hình ảnh là người đố kỵ ganh tài như trong tiểu thuyết của La Quán Trung và bộ phim võ hiệp Gia Cát Lượng. Trong phim Xích Bích, Chu Du là người hào hoa phong nhã văn võ song toàn, có công số một trong trận Xích Bích, và Khổng Minh Gia Cát Lượng chỉ là người thứ hai.

        Dĩ nhiên Ngô Vũ Sâm có quyền sáng tạo theo kịch bản, miễn là dựa vào lịch sử cuối cùng là Tam quốc phân tranh. Giống như nhà viết kịch bản võ hiệp Gia Cát Lượng (Trịnh Thiếu Thu và Mễ Tuyết đóng), tác giả đã cho Tiểu Kiều là người yêu của Gia Cát Lượng lúc trẻ và sau này làm vợ Chu Du chỉ là một cuộc hôn nhân miễn cưỡng… nên đã đẩy Chu Du ngoài ganh tài đố kỵ… còn ghen tuông đến mức thổ huyết… mà chết với câu nói còn truyền tụng đến nay: “Trời đã sinh Du sao còn sinh Lượng?”…

         Theo chính sử và tiểu thuyết chúng ta phải thấy rằng chính Gia Cát Lượng là nhân vật tạo thời thế để chia ba chân vạc.Vì sao? Như chúng ta biết lúc Tào Tháo mượn danh nhà Hán xua quân xuống miền nam  để thống nhất sơn hà chỉ có lực lượng của Đông Ngô Tôn Quyền-Chu Du mới có khả năng chống cự, Lưu Bị đã bị đánh tan tác sau trận thắng tạm thời ở Tân Dã mà theo truyện Tam quốc là do Lưu Bị được nhân hòa… dân “di tản” đi theo quá đông…

         Sau khi thoát cuộc truy kích của Tào Tháo, Lưu Bị và Khổng Minh không còn đất cắm dùi… binh lực vài ngàn ở Giang Hạ và chỉ còn các hổ tướng trung dũng như Quan Vũ, Trương Phi, Triệu Vân… là vốn liếng… không thể nào cự nỗi 10 vạn quân Tào… như vậy chỉ còn cách liên minh với Đông Ngô là kế sách duy nhất. Khổng Minh đã thân chinh thuyết phục Tôn Quyền và Chu Du chống Tào qua bài thơ khích chí Chu Du là mục đích của Tào Tháo chiếm Giang Đông là vì Đại Kiều (vợ Tôn Sách-anh Tôn Quyền) và Tiểu Kiều (vợ Chu Du), cho nên muốn lui binh chỉ cần dâng hai nàng ấy là xong.

            Thực sự “nhị kiều” trong bài phú đài Đổng Tước của Tào Thực (con trai Tào Tháo, nổi tiếng văn hay chữ tốt) chẳng có liên quan gì hai nàng Kiều mà là “Liên nhị kiều ư đông tây hề” (liền hai cây cầu bên đông bên tây), Khổng Minh đổi kiều là cây cầu thành “ Lãm nhị Kiều ư đông nam hề”  (nhốt hai nàng kiều ở bên đông nam). Nguyễn Du đã chuyển thành lục bát:

Một nền Đổng Tước khóa xuân hai Kiều

         Tôn Quyền-Chu Du bắt buộc phải liên minh Lưu Bị -Khổng Minh ngoài lý lẽ đanh thép và tài năng của Khổng Minh… và cũng nhờ  binh lực Lưu Bị cũng còn kha khá… nhất là các tướng lãnh nhiều kinh nghiệm đã nổi tiếng như Quan, Trương,Triệu… tuy không có đất đai lãnh thổ nhưng Chu Du biết rằng sẽ góp phần không nhỏ… chưa kể tiếng tăm muốn lấy “nhân hòa” của nhân dân các vùng Tào Tháo chiếm đóng còn hướng về Lưu Hoàng Thúc… tức Hán Triều… vì nhân dân ai cũng biết Tào Tháo hiếp đáp vua.

         Trong phim Xích Bích, Ngô Vũ Sâm cũng cho lý do Tào Tháo chiếm Giang Đông vì Tiểu Kiều ở tập 1, nhưng qua tập 2 khi Tiểu Kiều “dâng mình” cho Tào Tháo, phản bội chồng để cứu bách tính Đông Ngô? Chỗ này Ngô Vũ Sâm cũng có cái hay là muốn bộc lộ vẻ gian hùng, nham hiểm của Tào Tháo, trước đó Ngô đã hư cấu Tào Tháo đẩy lính chết vì bệnh dịch qua liên minh Tôn Lưu để lây lan bệnh tật (ảnh hưởng “chiến tranh vi trùng”), và thay vì rút quân (vì đạt mục đích chiếm Tiểu Kiều),   Tào Tháo xem Tiểu Kiều chẳng có “kilô” gì, ra lệnh tiến công Đông Ngô… và kịch bản Ngô Vũ Sâm phải đành cho Tiểu Kiều dâng trà Tào Tháo “trì hoãn” thêm canh giờ để chờ gió Đông như Khổng Minh dự báo thời tiết… chứ không sự hy sinh của nàng sẽ vô ích... Phần cuối tập 2, Tiểu Kiều được giải thoát theo motíp… kiếm hiệp Kim Dung… và phim hành động Hollywood… mà Ngô Vũ Sâm cũng có ý đồ cắt xén Xích Bích thành một tập để công chiếu khán giả phương Tây cho dễ hiểu… và hấp dẫn… là cuộc chiến chỉ giành giật một giai nhân? Nhưng rất tiếc hơi gượng ép… vì làm sao cho cả Lưu Bị, Tôn Quyền, Chu Du, Triệu Tử Long… đánh nhau một trận tơi bời  trên long thuyền… rồi ra về vui vẻ… trong khi Tào Tháo xõa tóc đứng nhìn xa xăm như kẻ bại trận có tính cách ẩn dụ… như trong phim xã hội đen… không xứng tầm cỡ phim sử thi như Xích Bích.

         Trong chính sử và Tam quốc diễn nghĩa, Khổng Minh với thế yếu của mình muốn chiếm đất dành dân thực sự là phải thắng Tào Tháo, đoạt Kinh Châu để làm bàn đạp lấn chiếm Tây Thục, nhưng không thể giết Tào Tháo bằng cách cho Quan Vũ trấn giữ “Hoa Dung tiểu lộ” mục đích tha Tào Tháo… ta có thể hư cấu Khổng Minh nói nhỏ vào tai Quan Vũ trước khi làm “quân lệnh trạng”: “Số trời chưa muốn diệt Tào, ông liệu tùy nghi xử trí… không thì cãi mệnh Trời là tiêu đấy!”. Như vậy Khổng Minh muốn Quan Vũ tha Tào (nên không chọn Trương Phi hay Triệu Tử Long…) để Quan Vũ có cơ hội trả nghĩa Tào Tháo từng đối xử tốt với mình, phong Hán Thọ Đình Hầu lúc phò nhà Hán, và Quan Vũ còn phải nhớ ơn Khổng Minh đã sắc phong Quan Thánh để ngàn năm sau dân Châu Á khắp thế giới đều thờ vì…Trung Nghĩa?”

          Nếu Quan Vũ chém Tào Tháo ở Hoa Dung thì chuyện gì xẩy ra? Chắc chắn Tôn Quyền và Chu Du nuốt luôn nhà Hán và kể cả Lưu Bị để thống nhất giang sơn… chẳng cần liên minh, tình nghĩa gì nữa… và Tào Tháo thắng thì Tôn Quyền “tiêu” trước và Khổng Minh làm gì lưu lại sử xanh Long Trung quốc sách ngồi trong lều tranh biết chia ba thiên hạ? Ngọa Long tiên sinh làm gì có chỗ thi thố tài năng và làm Thừa tướng Thục Hán? (Khổng Minh thường ví mình như Quản Trọng, Nhạc Nghị thời Xuân Thu Chiến quốc)

         Cho nên Khổng Minh phải cố gắng hết sức giúp Chu Du… kể cả chơi trò “đồng bóng” lập đàn cầu gió Đông… thật ra Khổng Minh phải lập đàn bên sông (chỉ có bên sông) mục đích chính là trong lúc … hô phong hoán vũ… trang nghiêm… huyền bí… lộn xộn lén đáp thuyền… của Triệu Vân đón sẵn “đánh bài chuồn” về Giang Hạ như đã tính toán chính xác… không thì Chu Du chém chết… và từ đây điều binh khiển tướng, đoạt Kinh châu để bắt đầu sự nghiệp chia ba thiên hạ…

          Như vậy theo Duy vật lịch sử, Khổng Minh là nhân vật Anh hùng tạo nên lịch sử… kéo dài thêm 60 năm (220-280) ngắn ngủi dù sau đó được thống nhất bởi con cháu Tư Mã Ý lập nên triều đại nhà Tấn… Trong nhiều triều đại phong kiến Trung quốc, người  Á Đông nhớ nhiều nhân vật và giai thoại nhất có lẽ là thời Tam quốc nhờ bộ truyện Tam Quốc quá hay của La Quán Trung! Khổng Minh Gia Cát Lượng mãi mãi bất tử với quá nhiều huyền thoại làm say mê bao thế hệ khó lòng đánh đổ…

Lê Quang Thông

Trở về: Trang trước Trang chủ