Phiếm luận Yêu trong tiểu thuyết kiếm hiệp Kim Dung
T́nh yêu là đề tài muôn thưở của Nhân lọai nhất là trong các bộ môn nghệ thuật.
Tất cả những tuyệt phẩm văn học thi ca hay âm nhạc tồn tại với thời gian qua nhiều thế hệ đa số đều có câu chuyện T́nh yêu là sợi chỉ đỏ xuyên suốt tác phẩm.
Tiểu thuyết Vơ hiệp Kim Dung tuy h́nh thức vơ hiệp giang hồ nhưng cốt truyện ly kỳ, kiến văn rộng răi và đan xen vào đó những mối t́nh éo le thi vị làm cho bạn đọc theo dơi mê mẫn tâm thần.
Đăc điểm tiểu thuyết vơ hiệp Kim Dung là ông ta tưởng tuợng T́nh yêu đủ thể lọai và rất gần với đời thường…
Trước hết ta hăy t́m hiểu T́nh yêu là ǵ?
T́nh yêu và học thuyêt Tiến hóa
Vụ nổ Bigbang cách đây 14 tỉ năm đă tạo từ những hạt vật chất nhỏ nhất mà hiện nay ngành vật lư học hiện đại đă t́m thấy là boson,quark rồi cấu thành các hạt cơ bản như electron, proton, neutron… tổ hợp thành nguyên tử,phân tử, chất vô cơ, hữu cơ, rồi các chuỗi sinh vật thô sơ đến chuỗi có bản chất di truyền DNA và dần dần từ sự sống thô sơ đơn bào đến các đa bào phức tạp và tiến hóa dần lên sinh vật cấp cao…theo học thuyết Darwin, từ những bản năng sinh tồn, ăn uống, t́nh dục…những sinh vật cấp cao có thêm bản năng T́nh yêu.
Các nhà khoa học cho rằng lực tương tác hạt nhân trong thế giới vi mô, lực hấp dẫn vũ trụ trong thế giới vĩ mô đă níu kéo vật chất với nhau đă là mầm móng T́nh yêu giữa các hạt đă ái lực với nhau từ thuở sơ khai.
Tiến đến bước cao hơn khi mă hóa di truyền cho thế hệ sau các sinh vật đă biết gắn bó bảo vệ lẫn nhau trước nghịch cảnh. Lúc ban đầu chỉ để duy tŕ phiên bản của chính ḿnh và sau đó là chọn lọc tự nhiên để duy tŕ giống ṇi và dần dần tạo t́nh yêu khác giới.
Khi xuất hiện truyền tinh bằng giao phối qua cơ quan sinh dục đă nâng cao T́nh yêu và T́nh dục một bước tiến hóa vĩ đại, nhất là có thêm sự khóai cảm khi giao hợp thông qua các thần kinh cảm giác và nhất là qua các chất hóa học trung gian và nội tiết.
Nhưng sự truyền tinh có khi đơn tính và lưỡng tính nên đă tạo những trục trặc sinh học và đến nay vấn đề đồng tính và lưỡng tính vẫn c̣n đi theo sự tiến hóa.
Nhiều động vật giao phối sau đó giết luôn bạn t́nh lúc ban đầu chỉ là phương thức đấu tranh sinh tồn nhưng dần dà thể hiện mầm móng sự ghen tương ích kỷ quá độ như Bọ ngựa và một số ḷai.
T́nh dục để duy tŕ ṇi giống nhiều khi quá mạnh mẽ sẽ sinh ra ngọai t́nh ngay cả động vật…
Động vật cấp cao thể hiện T́nh yêu ng̣ai bản năng T́nh dục tạo sự khoan khóai và khóai cảm, duy tŕ ṇi giống c̣n bảo vệ cho nhau khỏi nghịch cảnh và kẻ thù trong cuộc đấu tranh sinh tồn và có nhiều ḷai rất chung thủy như ḷai Thiên nga, số ḷai chim.. T́nh yêu càng phức tạp khi con người tiến hóa bậc cao như Homosapiens hiện đại ngày nay…ng̣ai T́nh yêu có những t́nh cảm phức tạp khác như ghen tương, thù hận, ganh ghét…lẫn lộn… và tạo nên bức tranh T́nh yêu muôn h́nh muôn vẻ.
Đến nay T́nh yêu và T́nh dục vẫn là bức màn bí mật chưa giải thích được trọn vẹn và thỏa đáng!
Hóa chất trung gian cơ sở T́nh yêu:
Nội tiết tố mà các chất chủ yếu là Testosteron, Estrogen, Progesteron, Ocytocin…quyết định sự ham muốn T́nh dục, ở ḷai vật là sự động dục, các chất này có thể khơi dậy hay tăng tiết qua mùi hương(pheromon), nhịp sinh học hay một số thức ăn. Khi được yêu dù tinh thần hay thể xác vỏ năo tiết ra chất Dopamin gây khoan khóai và Endorphin là chất gây khóai cảm và gây nghiện (mạnh gấp nhiều lần morphin), nên T́nh dục càng nhiều hai chất này trở lại (feedback) tăng tiết các nội tiết tố động dục và tạo thêm T́nh yêu thăng hoa và thơa măn t́nh dục. Ng̣ai ra biến thể Dopamin là chất Norepinephrine là hóa chất ghi nhớ hay kư ức của vơ năo làm ta nhớ nhung người ḿnh yêu nhất. Dopamin càng tiết nhiều th́ chất trung gian hóa học Serotonin giảm, và chất này thiếu hụt hay gây ám ảnh tâm lư khiến như điên cuồng trong yêu và những cơn ghen tuông vô lối.
Dĩ nhiên cơ chế hóa học của T́nh yêu phức tạp hơn nhiều và khoa học đă nghiên cứu khỏang hơn 100 chất trung gian hóa học…tham gia trong quá tŕnh khóai cảm khóai lạc và chán chường.
T́nh yêu và Hôn nhân có những điều chưa giải thích hết tại sao yêu người này không yêu người kia và yêu một thời gian rồi chán? Có thể giải thích v́ Duyên, theo Đông phương là tiền kiếp hay Duyên số, theo y học hiện đại Duyên có thể là yếu tố di truyền đă lập tŕnh trong bản đồ gen để t́m lại người phối ngẫu và duy tŕ ṇi giống dưới h́nh thái tối ưu nhất của cặp đôi hoặc theo nhà phân tâm học Freud, sự cuốn hút t́nh yêu và hôn nhân thường đi t́m người phối ngẫu đa số có nét giống người thân như mẹ, chị,em gái hay cha, anh em trai đă ám ảnh trong tiềm thức? Duyên cũng giải thích sự trắc trở trong cuộc sống hôn nhân, Duyên có thể là ḥan cảnh, môi trường và theo thuyết Tiến hóa là sự chọn lọc tự nhiên? Đó là bản chất luôn t́m đến sự mới mẻ của giống đực và sự cần che chở của giống cái?
Các kịch bản T́nh yêu trong cuộc sống
* T́nh yêu Thanh cao và được tọai nguyện trong Hạnh phúc lứa đôi:
Đây là đa số ước muốn của các cặp đôi chung thủy hạnh phúc, điển h́nh trong truyện Kim Dung là Quách Tỉnh-Ḥang Dung trong Anh Hùng Xạ điêu, Dương Quá-Tiểu Long Nữ trong Thần điêu Đại hiệp, Trương Vô Kỵ-Triệu Mẫn trong Ỷ Thiên Đồ long kư, Lệnh Hồ Xung –Nhậm Doanh Doanh trong Tiếu ngạo Giang hồ…dù ban đầu có nhiều trắc trở.
Đây là T́nh yêu lư tưởng sống “trăm năm hạnh phúc” nhưng thống kê cho thấy khỏang từ 5% - 40% cặp đôi ly hôn sau hôn nhân (thống kê này tùy từng quốc gia có tôn giáo và quan niệm đạo đức xă hội riêng). Kỷ niệm 60 năm ngày Thành hôn trở lên gọi là Lễ Kim cương có lẽ t́nh sâu nghĩa nặng bền vững rắn chắc như khóang chất này chăng?
Một số văn thi sĩ cho rằng Hôn nhân là kết thúc T́nh yêu, đó là quan niệm từng cá nhân. Tiếng Việt chữ Love bao gồm cả T́nh yêu, T́nh dục và T́nh nghĩa, phù hợp với T́nh yêu theo thuyết Tiến hóa đó là T́nh yêu của sự kết đôi để duy tŕ ṇi giống, và tạo sự b́nh ổn dân số trên hành tinh, mục đích cuối cùng của T́nh yêu là sống bên nhau trọn đời với người phối ngẫu (T́nh nghĩa) và truyền tinh (T́nh dục) nên Quách Tỉnh Ḥang Dung phải có Quách Phù, Quách Tường, Quách Phá Lỗ… và “Cô gái áo vàng” xử dụng “Cửu âm bạch cốt trảo” tuyệt đẹp thanh cao không tà độc như Chu Chỉ Nhược xuất hiện ngắn ngủi trong Ỷ Thiên Đồ long kư giải cứu cho Sử Bang chủ Cái bang mà độc giả ai cũng hiểu là truyền nhân của cặp đôi Dương Quá và Tiểu Long Nữ. Thuyết Tiến hóa ng̣ai hôn nhân cặp đôi để hạn chế nạn nhân măn, c̣n giải thích măn kinh ở phụ nữ để chấm dứt sự sinh sản vào tuổi 50 giảm T́nh dục, gia tăng T́nh yêu,T́nh nghĩa và tập trung vào việc chăm sóc những đứa cháu để duy tŕ giống ṇi?
Thực tế trong đời sống những cặp đôi không có truyền nhân, lúc tuổi già mới thấm thía nỗi buồn này!
* T́nh yêu Thanh cao nhưng không được tọai nguyện trong Hạnh phúc lứa đôi
T́nh yêu lọai này ta có thể gặp trong tiểu thuyết vơ hiệp Kim Dung và khá phổ biến trong cuộc sống hiện nay là yêu một người nhưng không được chung sống. Lọai T́nh yêu này biến thể thành hai đối cực:
+ một là vẫn mối t́nh đẹp, cả hai cùng yêu, sẵn sàng hy sinh cho người ḿnh yêu tất cả, thực sự t́nh yêu này của các cặp đôi trong tiểu thuyết và ng̣ai đời tuy có trắc trở ban đầu nhưng vẫn được sống bên nhau như các cặp vai chính nói trên, c̣n không có Duyên do nh́êu ḥan cảnh phải chia ly như các cặp đôi sau đây:
- Trong bộ Anh Hùng Xạ điêu có Vương Trùng Dương và Lâm Triều Anh hai người yêu nhau nhưng v́ ḥan cảnh một bên lập nên phái Ṭan Chân một bên phái Cổ Mộ danh trấn giang hồ cùng trong núi Chung Nam và đào tạo nhiều kỳ nhân vơ hiệp sau này như Ṭan Chân Thất tử… Ḥang Dược Sư và Phùng Hằng (thân mẫu Ḥang Dung) v́ Cửu âm Chân kinh mà nàng lao tâm tổn trí mất sớm khiến Ḥang Dược Sư đau buồn ra tay tàn độc với học tṛ và tính t́nh lập dị nên có biệt hiệu Đông Tà, và Dương Khang và Mục Niệm Từ với kết thúc bi thảm Dương Khang tự trúng độc chết tại miếu Thiết Thương.
- Trong Ỷ Thiên Đồ long kư có Kỷ Hiểu Phù và Dương Tiêu chia ly với cái chết của nàng do sư phụ hẹp ḥi không công nhận T́nh yêu của hai phái chính tà, hay Trương Thúy Sơn và Hân Tố Tố bị bức tử v́ Đồ Long đao…dù họ yêu nhau tha thiết!
-Trong Thiên Long Bát Bộ có Kiều Phong và A Châu là mối t́nh đẹp và kết thúc là cái chết bi thảm A Châu do một chưởng hiểu lầm của Kiều Phong.
+ hai là biến thành thù hận như Anh Cô và Châu Bá Thông trong Anh Hùng Xạ điêu lúc ban đầu nàng rất hận Châu Bá Thông và trút mối hận này sang Đ̣an Nam Đế v́ không chịu cứu đứa con kết quả của mối t́nh vụng trộm giữa nàng và Châu Bá Thông, Anh Cô sẵn sàng hy sinh tất cả để theo người ḿnh yêu, Châu Bá Thông luôn lẩn tránh và Kim Dung cho tái hợp “t́nh yêu trở lại” ở bộ Thần điêu đại hiệp, hay một nhân vật mà t́nh yêu biến thù hận gây bao tội ác giang hồ là Lư Mạc Sầu trong Thần điêu đại hiệp lúc ban đầu là mối t́nh đẹp với Lục Triển Nguyên…và sau đó tan vỡ, Lư Mạc Sầu t́m kiếm ḍng dơi của t́nh nhân cũ tàn sát nhưng không nỡ xuống tay một cô bé nhờ chiếc khăn kỷ niệm của người t́nh mang trong người đó là Lục Vô Song.
* T́nh yêu đơn phương:
Trong tiểu thuyết Kim Dung điển h́nh cho t́nh yêu lọai này khá nhiều như Quách Tường yêu Dương Quá, Hoa Tranh yêu Quách Tỉnh, Nghi Lâm yêu Lệnh Hồ Xung, Tiểu Siêu yêu Trương Vô Kỵ, A Tử yêu Kiều Phong…t́nh yêu lọai này trở thành “niềm đau chôn dấu” mang xuống tuyền đài và giữ cho nhau những kỷ niệm đẹp.
T́nh yêu đơn phương có thể hy sinh v́ người ḿnh yêu chẳng thiết ǵ thân xác như Dơan chí B́nh chưởng môn phái Ṭan chân hy sinh bảo ṭan mạng sống cho Tiểu Long Nữ, Quách Tường (sau này trở thành chưởng môn phái Nga mi) lao xuống Tuyệt T́nh Cốc v́ Dương Quá, Tiểu Siêu sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân làm Thánh nữ Bái hỏa giáo để cứu mạng Trương Vô Kỵ, A Tử chết theo cùng người ḿnh yêu là Kiều Phong tại bi kịch Nhạn môn Quan…
Đặc biệt trong thể lọai này là Ḥang Nhan Liệt vương gia nước Kim chẳng thiếu ǵ mỹ nữ chỉ yêu Bao Tích Nhược,vợ của Dương Thiết Tâm và chiếm đọat bằng bằng nhiều thủ đọan ép nàng làm phu nhân và mở màn cho bi kịch ly kỳ của tác phẩm Anh hùng Xạ điêu.
* T́nh yêu và T́nh dục:
Điển h́nh t́nh yêu lọai này là Hư Trúc và Mộng Cô tức Văn Nghi công chúa Tây hạ. Trong Thiên Long Bát bộ Hư Trúc vốn là đệ tử Thiếu lâm, Thiên sơn Đồng mỗ là chủ nhân Cung Linh Thứu thấy chàng có tư chất thông minh muốn thu nhận làm đệ tử đă điểm huyệt bắt Hư Trúc vào pḥng băng lạnh nằm bên Mộng Cô hàng đêm và dĩ nhiên chuyện t́nh dục xảy ra thường xuyên và cả hai đâm nghiện, sau này gặp lại chàng và nàng yêu nhau tha thiết…
Trong Lộc Đỉnh Kư, Vi Tiểu Bảo chiếm đọat nhiều phụ nữ đẹp dù ban đầu nhiều phụ nữ rất ghét chàng, trong một cơ duyên chàng “đánh hoa cả cụm” bảy người đẹp trên một cái giuờng đặc biệt ở Dương Châu sau khi dùng thuốc mê và các nàng lỡ dính bầu hay thất tiết đều phải “ngậm bồ ḥn” đi theo Vi tiểu Bảo suốt đời…trong đó có cả Tô Thuyên tức Hồng phu nhân vợ giáo chủ Thần Long giáo (xem như lượm luôn vợ xếp), các nàng từ hận biến thành yêu Vi Tiểu Bảo và ra sức bảo vệ mạng sống cho chàng. Một thí dụ t́nh yêu t́nh dục trong truyện này là mối t́nh Vi Tiểu Bảo và Kiến Ninh Công chúa cả hai đến với nhau ḥan ṭan thỏa măn thú vui xác thịt trong cung cấm và mối t́nh Vi Tiểu Bảo và Tô Phi Á, công chúa Nga LaTư trong chuyến công tác bàn về vấn đề biên giới Nga-Trung theo lệnh Khang Hy Ḥang Đế.
Đ̣an Chính Thuần, vương gia nước Đại lư là nhân vật đặc biệt của Kim Dung đào hoa, đa t́nh đi đến đâu cũng có những mối t́nh và con rơi con rớt khiến Đ̣an Dự con trai ông ta yêu say đắm nhiều thiếu nữ đến khi phát hiện con cùng cha khác mẹ khiến chàng đau khổ trong những mối t́nh óai ăm với Vương Ngữ Yên, Mộc Uyển Thanh, Chung Linh…
Dơan Chí B́nh cưỡng dâm Tiểu Long Nữ v́ tơ tưởng đến nàng từ lâu,nay có cơ hội “ngàn năm một thuở” nàng bị điểm huyệt nằm bất động trong bụi cỏ ở Chung Nam sơn trong đêm khuya thanh vắng, gă không thể kềm chế dục vọng ra tay bẻ hoa khiến mối t́nh Dương Quá-Tiểu Long Nữ v́ hiểu lầm phải chia ly 16 năm sau mới tái ngộ ở Tuyệt T́nh Cốc.
* T́nh dục không T́nh yêu
Tiểu thuyết vơ hiệp Kim Dung tạo nhiều nhân vật tà đạo dâm dục chuyên đi “bẻ hoa” các phụ nữ xinh đẹp. Trong đó có nhân vật nổi tiếng là Điền Bá Quang trong Tiếu ngạo giang hồ với biệt hiệu Thái Hoa dâm tặc Vạn lư Độc hành và trong số nạn nhân có Nghi Lâm một ni cô phái Hằng sơn, Lệnh hồ Xung ra tay nghĩa hiệp khiến nàng ôm mối t́nh đơn phương…Điền Bá Quang xem như là lọai người T́nh dục mạnh do nam tiết tố testosteron thái quá, nên có một số tiểu bang ở Hoa kỳ xử tội hiếp dâm ng̣ai ở tù c̣n thiến luôn tinh ḥan cơ sở sản xúât nội tiết tố này mới trả về cuộc sống xă hội, không phải dễ hiếp dâm khi dương cụ nam không họat động “thẳng thớm”, cho nên về mặt y học nữ hiếp dâm nam là chuyện “hoang đường” nếu không có cảm hứng về t́nh dục.
Thạch Trung Ngọc cưỡng bức A Tú không thành công nhưng y có người anh em sinh đôi giống hệt tạo nhiều t́nh huống éo le hiểu lầm nhưng ly kỳ trong bộ Hiệp Khách Hành.
Một thí dụ về T́nh dục không T́nh yêu này ở nhân vật nữ là Trấn Nam vương phi Thư Bạch Phụng, phu nhân Đ̣an Chính Thuần (mẹ Đ̣an Dự) đă chủ động quan hệ t́nh dục với Đ̣an Diên Khánh, môt vương gia thất sủng đối đầu với Ḥang gia nước Đại lư để đọat lại ngai vàng và chính phu nhân thú nhận Đ̣an Diên Khánh chính là cha ruột của Đ̣an Dự! Kim Dung sáng tạo đọan kết này rất hay để Đ̣an Diên Khánh không c̣n ǵ phải hao tâm tổn trí đọat lại ngai vàng v́ truyền nhân là Đ̣an Dự và Ḥang đế Đ̣an Dự tương lai của nước Đại lư sẽ có nhiều ḥang hậu thứ phi gỡ được khúc mắc lọan luân tưởng là anh em cùng cha khác mẹ như Vương Ngữ Yên, Mộc Uyển Thanh, Chung Linh…
* T́nh yêu đồng giới
Kim Dung cũng đă tạo nhân vật đồng giới trong bộ Tiếu ngạo Giang hồ:
Đông Phương Bất Bại do luyện Qùy Hoa Bảo Điển và chuyển hóa thành nữ giới thích thêu thùa, trang điểm, yêu thuộc hạ Dương Liên Đ́nh và hy sinh mạng sống khi thấy t́nh nhân lâm nguy!
* T́nh yêu lợi dụng
Cuộc sống hiện đại quá nhiều T́nh yêu thực dụng lừa gạt lẫn nhau, trong tiểu thuyết Kim Dung cũng chẳng thiếu. Mộ Dung Phục lừa gạt t́nh yêu ngây thơ của Vương Ngữ Yên chỉ mưu đồ phục quốc nước Yên của y cuối cùng biến thành kẻ điên hoang tưởng thân tàn ma dại. Lâm B́nh Chi giả vờ yêu Nhạc Linh San con gái của Nhạc Bất Quần để bảo vệ mạng sống và luyện Tịch tà kiếm phổ để trả thù nhà. Chu Cửu Chân lợi dụng t́nh yêu ngây thơ của Trương Vô Kỵ để truy t́m tung tích của Tạ Tốn đang giữ Đồ Long đao, Vô Kỵ súyt rơi vào bẫy và bị truy đuổi, lao xuống vực và gặp cơ duyên luyện được Cửu Dương chân kinh.
* T́nh yêu điên lọan
Du Thản Chi sẵn sàng móc mắt và đeo mặt nạ sắt v́ người yêu A Tử… hoặc làm “nô lệ t́nh yêu” bảo chi nghe nấy như Tống Thanh Thư với Chu Chỉ Nhược, Âu Dương Công tử với Ḥang Dung…
Từ kư ức xa xôi T́nh yêu biến thể thành hoang tưởng không chấp nhận hiện tại như Hân Ly đệ tử Kim Hoa Bà Bà yêu Trương Vô Kỵ chỉ v́ một vết cắn trên tay tại Hồ Điệp cốc sau này nàng gặp Vô Kỵ và không cho đó là người yêu trong mộng bấy lâu…hay như Á bà bà, mẹ của Nghi Lâm v́ ghen chồng Bất Giới có lời khen Ninh Trung Tắc (phu nhân Nhạc Bất Quần), đă bỏ đi làm bà già câm trong chùa biền biệt bao nhiêu năm.
Đáng sợ nhất trong lọai t́nh yêu này (đa số thuộc nhóm t́nh yêu đơn phương) có một số biến thể thành ghen tuông ích kỷ và xử sự chẳng kém thời hiện đại là hủy họai dung nhan, giết người phối ngẫu phi tang mù quáng ….như Mă phu nhân yêu Kiều Phong không đáp lại nàng đâm ra thù hận hại người cho đến chết tại Nhạn môn quan sau khi lập mưu phanh phui Kiều Phong là ḍng máu Khiết đan, Chu Chỉ Nhược dùng Ỷ Thiên kiếm rạch mặt Hân Ly vừa vu oan cho Triệu Mẫn vừa muốn nàng xấu xí Vô Kỵ hết yêu!?
Kết luận bài này xin mượn lời Lư Mạc Sầu trong Thần điêu Đại hiệp nguyên tác của nhà thơ Nguyên Hiếu Vấn, danh sĩ đời Liêu Kim mà Kim Dung đă lồng vào trong truyện:
Hỏi thế gian
T́nh là cái chi chi
Mà khiến ta sống chết một lời hứa lụy
Lữ khách
kẻ trời Nam người đất Bắc
Khi đôi cánh mỏi, nhớ những lúc hàn ôn
Khi hoan lạc vui vầy
Lúc chia ly đau khổ
(Vấn
thế gian
T́nh thị hà vật
Trực giáo sinh tử tương hứa.
Thiên Nam địa Bắc song phi khách
Lăo sí kỷ hồi hàn thử.
Hoan lạc thú
Ly biệt khổ)
Bs Lê Quang Thông
(Đă đăng trên Tạp chí Kiến thức ngày nay số 850 ngày 20.3.2014)
email:lequangmd@yahoo.com
