Quư Anh Chị Em thân mến,

Có lẽ đa số trong chúng ta đều từng đọc qua hay nghe nói đến cuốn “Y Sĩ Tiền Tuyến” của BS. Nhảy Dù Lê Trang Châu. Đây là một câu chuyện đầu tiên thuộc loại bút kư chiến tranh của một quân y sĩ kề cận với trận chiến, vào sinh ra tử với Tiểu Đoàn Nhảy Dù. Với văn phong trung thật, tác giả nói lên được sự thảm khốc của cuộc chiến và tính chất nhân bản của Quân Đội Miền Nam Việt Nam chống xâm lăng CS.

Sau đây BBT xin giới thiệu bài viết “Bốn Mươi Năm Sau Đọc Lại Tác Phẩm Ḿnh” của tác giả Trang Châu với nhiều chi tiết mới, chưa từng có trong “Y Sĩ Tiền Tuyến”. Tuy bài này được viết vào tháng 7, 2010, nhưng BS. Trang Châu mới hiệu đính lại vào tháng 10, 2023

BS. Trang Châu từng đến với Mục 99 Độ qua nhiều bài viết và nhiều bài thơ trước đây

BBT Hội YKH Hải Ngoại trân trọng cám ơn BS. Lê Trang Châu.

 

BỐN MƯƠI NĂM SAU ĐỌC LẠI TÁC PHẨM M̀NH

Cuốn Y Sĩ Tiền Tuyến được viết thành một bút kư dài với mục đích tiên khởi là để dự thi Giải Thưởng Văn Chương Toàn Quốc do nền Đệ Nhị Cọng Ḥa tái lập vào năm 1969. Giải thưởng này, được thiết lập dưới thời Đệ Nhất Cọng Ḥa, bị gián đoạn sau cuộc chính biến năm 1963. Tôi c̣n nhớ ḿnh hăm hở viết, được trang nào là đưa cho người hạ sĩ quan thư kư đánh máy. Lúc ấy tôi đang là đại đội trưởng đại đội Chỉ Huy kiêm y sĩ gây mê của bệnh viện Đỗ Vinh của Sư Đoàn Dù. Tôi hăm hở viết v́ điều kiện dự thi không bắt buộc phải là một tác phẩm đă xuất bản và nếu hoàn tất trong ṿng 6 tháng th́ kịp thời hạn chót để nộp tác phẩm dự thi. Tôi hăm hở viết v́ trong thời gian đang thụ huấn chuyên môn gây mê tại tổng y viện Cọng Ḥa tôi được tin bài bút kư Đường Ra Bến Hải của tôi được chấm giải nhất trong cuộc thi bút kư chiến đấu do báo Tiền Phong của Cục Tâm Lư Chiến tổ chức. Khi đi lănh giải thưởng 10.000 đồng tôi mới biết chánh chủ khảo cuộc thi nầy là nhà văn kiêm nhà báo Nguyễn Đạt Thịnh. Tôi nghĩ chính giải thưởng này là động cơ thôi thúc tôi hoàn tất cuốn Y Sĩ Tiền Tuyến.

Đoạn bút kư Đường Ra Bến Hải tôi viết đang lúc là y sĩ trưởng Tiểu Đoàn 3 Dù. Tiểu đoàn trưởng lúc đó là thiếu tá Trần Quốc Lịch và tiểu đoàn phó là đại úy nhiếp ảnh gia Nguyễn Ngọc Hạnh. Tôi c̣n nhớ đó là năm đầu tiên tôi ăn Tết xa nhà, mặc dù nhà không xa lắm. B́nh Chánh chỉ cách thủ đô Sàig̣n chỉ vài giờ xe. TĐ 3 Dù có nhiệm vụ đóng ven đô làm ṿng đai an ninh và yểm trợ bẻ găy chiến dịch lấy nông thôn bao vây thành thị của địch. Cho nên TĐ 3 Dù chỉ có những cuộc hành quân cấp đại đội phối hợp với các cánh quân bộ binh Mỹ có trực thăng vỏ trang yểm trợ. Tôi th́ cứ nơi nào đặt được cơ sở hành chánh địa phương th́ tôi đến làm dân sự vụ: khám bệnh, phát thuốc vào buổi sáng. Phần c̣n lại của ngày tôi rảnh rỗi. Một hôm mở đài phát thanh quân đội tôi nghe Cục Tâm Lư Chiến mở cuộc thi bút kư chiến đấu. Tôi tự nhủ sao ḿnh không viết một bài gởi dự thi. Vốn sống ḿnh có. Biết đâu trúng giải. Trước đó tôi đă có viết một bài đăng ở Đặc San Mũ Đỏ với tựa đề Thử Lửa kể lại trận đánh đầu tiên tôi tham dự với Tiểu Đoàn 6 Dù ở Bồng Sơn. Ban đầu tính gửi bút kư Thử Lửa đi dự thi, nhưng sau đó nghĩ lại tôi thấy nên viết một bài mới th́ hay hơn. Và tôi chọn viết lại cuộc hành quân ờ vùng I cũng với TĐ 6 Dù, một cuộc hành quân không chạm địch lớn nhưng rất kham khổ. Thế là tôi viết bút kư Đường Ra Bến Hải. Tôi ít viết ban ngày, chờ đêm yên tỉnh mới viết. Sợ ánh đèn dầu làm lộ vị trí đóng quân tôi cho lấy poncho bao kín cái bàn viết và ghế ngồi dă chiến do một y tá khéo tay đóng cho. Nhờ trời đêm mát thoáng tôi không bị nóng và ngộp thở. Tôi viết chừng một tuần là xong bài bút kư. Chép lại xong tôi cho vào phong b́, giao cho một y tá khi theo xe về hậu cứ lấy thuốc, ra bưu điện mua tem dán vào và gởi về ṭa soạn báo Tiền Phong.   

       Sau khi rời TĐ 3 Dù, về lại bệnh xá Đỗ Vinh, tôi được gởi đi thụ huấn khóa gây mê tại Tổng Y Viện Cọng Ḥa. Thời gian thụ huấn là 12 tháng. Bệnh xá Đỗ Vinh sẽ được nâng cấp lên thành bệnh viện 100 giường. Bệnh viện sẽ có hai y sĩ giải phẫu và một y sĩ gây mê. Trong tương lai các trường hợp giải phẫu lớn cho quân nhân Dù các cấp sẽ không gửi đi tổng y viện Cọng Ḥa nữa mà sẽ được thực hiện tại bệnh viện Đỗ Vinh. Tôi c̣n nhớ vị sỉ quan cấp tá đầu tiên được giải phẫu tại Đỗ Vinh do tôi gây mê lại là vị Tiểu Đoàn Trưởng TĐ 6 Dù cũ của tôi: Thiếu tá Nguyễn Văn Minh. Ông bị găy xương ống chân khi nhảy bồi dưỡng. Măi lo thực tập để trở thành y sĩ gây mê, tôi quên bẵng chuyện ḿnh có gửi một bút kư đi dự thi. Cho đến một hôm vị y sĩ huấn luyện viên kiếm tôi tươi cười báo tin: 

- Tôi vừa nghe đài phát thanh loan tin anh được giải nhất cuộc thi ǵ đó của Cục Tâm Lư Chiến. Xin chúc mừng anh.
       Tôi bắt tay cám ơn ông báo tin vui, ḷng rất phấn khởi. Tôi hănh diện thầm: th́ ra ḿnh viết văn cũng không tệ. Lâu nay tôi vẫn nghĩ ḿnh chỉ là một người biết làm thơ. Tôi được tin cuốn Y Sĩ Tiền Tuyến được giải thưởng một tháng trước khi Bộ Văn Hóa tuyên bố kết quả. Dạo đó, buổi chiều sau khi đi làm về tôi thay đồ xi vin ra quán Pagode ngồi uống nước với nhà văn Nguyễn Đ́nh Toàn. Khi gửi bản thảo Y Sĩ Tiền Tuyến đi dự thi tôi không nói với một ai. Có lẽ sợ tiết lộ ra lỡ không trúng giải th́ quê! Tôi c̣n nhớ hôm đó ra quán Pagode, vừa thấy tôi Nguyễn Đ́nh Toàn vẫy tay lia lịa, kêu tôi tới bàn anh.

- Này, toa trúng giải văn học nghệ thuật rồi đấy!
  Tôi mở mắt to:

 - Thật không?
- Thật. Nguyễn Mạnh Côn, trong Ban Giám Khảo nói th́ làm sao sai được. Moa có hỏi v́ sao giả chọn tác phẩm của toa th́ giả nói v́ nó ’’authentique’’.

Tôi không bao giờ quên cái cảm giác lâng lâng khó tả trước tin ḿnh được giải thưởng cao quí nhất lúc bây giờ. Một tay viết tài tử với một tác phẩm c̣n dưới dạng bản thảo, đánh máy lèm nhèm, đă được các ông trong ban giám khảo chịu khó đọc và cho giải. Hôm tôi vào Dinh Độc Lập lảnh giải do chính tay Tổng Thống Thiệu trao, tôi mặc quân phục đại lễ trắng, đội mũ đỏ. Tôi muốn cho tất cả mọi người có mặt hôm đó thấy rằng, hiểu rằng xương máu, mồ hôi của quân nhân binh chủng Dù đă tạo nên tác phẩm này. Thi sĩ Vũ Hoàng Chương, ở trong Ban Giám Khảo, đến tặng tôi 2 câu thơ viết trên lụa mà tôi c̣n nhớ:

       ’’Y Sĩ y hỵ mà hay

Xông pha Tiền Tuyến quăng ǵ gió sương’’

 

Với trăm ngàn tiền thưởng tôi tổ chức một đêm họp mặt ở hội quán Hoa Dù để ăn mừng. Sau đó tôi chưa biết chọn nhà xuất bản nào để in thành sách th́ nhờ bác sĩ Nguyễn Đức Liên, vị y sĩ Dù đàn anh mà tôi đến thay thế ở Tiểu Đoàn 3 Dù giới thiệu tôi với nhà xuất bản Đường Sáng, một nhà xuất bản rất uy tín thời bây giờ. Anh Nho, giám đốc nhà xuất bản nhận lời in. Tôi được thêm một món tiền về bản quyền khá hậu hĩnh của anh Nho. Anh Nho đích thân chọn h́nh b́a, phụ bản, kiếm người viết lời giới thiệu. Anh Nho cũng chưa thỏa măn lời viết giới thiệu của hai nhà văn Nguyễn Đ́nh Toàn và Nguyễn Đạt Thịnh ở trang b́a sau.  Anh muốn nhờ một nhà văn ở trong ban giám khảo viết giới thiệu. Chính anh Nho đă đi nhờ nhà văn Mai Thảo viết. Trong 5000 cuốn in đợt đầu anh Nho chia ra nửa đầu do Nguyễn Đ́nh Toàn, Nguyễn Đạt Thịnh viết, nửa sau do Mai Thảo viết. Cuốn Y Sĩ Tiền Tuyến được tái bản ở hải ngoại nằm ở nửa đầu nên độc giả không đọc được lời giới thiệu của Mai Thảo. Tôi chỉ c̣n nhớ mấy ḍng đầu lời giới thiệu của Mai Thảo: “Hạnh phúc và may mắn của một nhà văn mới lên đường, như trường hợp Trang Châu, là đi thẳng, đi ngay vào thực tế lớn. Những thực tế nhỏ không chứng minh được ǵ hết. Thực tế lớn bây giờ là tuyến đầu, là mặt trận. Trang Châu đă có mặt ở đó...” Ra đến hải ngoại tôi mới biết tác phẩm của ḿnh đă từng được dùng làm phần thưởng cuối năm ở một số các trường trung học và là đề tài thi ở đại học Văn Khoa Saig̣n.

Bốn mươi năm sau đọc lại tác phẩm ḿnh, tôi có cảm giác là lạ ḿnh như vừa độc giả vừa diễn giả. Vẫn cảm thấy bồi hồi, vẫn nh́n thấy cảnh trí, sự việc sống động diễn ra. Rồi nhận thấy có những điều chưa được ghi lại suốt thời gian tôi phục vụ ở Tiểu Đoàn Quân Y Dù, trước và sau khi viết cuốn Y Sĩ Tiền Tuyến. Viết thêm phần này coi như rót cho đầy ly, gói cho tṛn những kỹ niệm. Tôi không nhớ trong phần Lời Nhà Xuất Bản nội dung những câu bị kiểm duyệt cũng như trong chương Thử Lửa. Chỉ nhớ đó là mấy câu ḥ vào ban đêm của một nữ cán bộ cọng sản. Khi ra hải ngoại, vào năm 1977, tôi có nhắn tin trên báo Việt Nam Hải Ngoại của anh Đinh Thạch Bích có ai giữ cuốn Y Sĩ Tiền Tuyến tôi xin mua lại. Ngay sau đó tôi được một nhà xuất bản ở Cali liên lạc xin tái bản, họ c̣n yêu cầu tôi viết lại dùm hai trang v́ khi họ qua Ba Lê làm phô- tô- cô- pi cuốn sách họ bỏ sót hai trang. May mắn trí nhớ của tôi lúc đó c̣n tốt nên tôi viết lại hai trang đó khá dễ dàng.Quí vị nào c̣n giữ cuống Y Sĩ Tiền Tuyến tái bản ở hải ngoại sẽ thấy ở chương Ven Đô hai trang viết lại được viết bằng chữ nghiêng.

Đọc lại tác phẩm ḿnh tôi thấy có bổn phận phải viết về hai người lính quân y Dù, một hạ sĩ quan và một sĩ quan, cả hai đều tử trận trong cuộc hành quân chót. Tôi c̣n nhớ hôm tôi gặp Thiếu Tá Y Sĩ Trưởng Hoàng Cơ Lân để xin cho hạ sĩ nhất Huỳnh Kỷ làm y tá trưởng trạm cứu thương Tiểu Đoàn 6 Dù. Bác sĩ Lân nh́n tôi ngần ngại:

-Anh có chắc Huỳnh Kỷ chỉ huy được Y Thuận và Khiêm mù không?

Tôi tŕnh bày lư do yêu cầu của tôi:

-Có thể Y Thuận và Khiêm mù không vui nhưng tôi tin Huỳnh Kỷ sẽ là một y tá trưởng xuất sắc. Nó chuyên môn giỏi, can đảm và được đám y tá trẻ nể phục.

Với thời gian sự chọn lựa của tôi được chứng minh là đúng. Chỉ 2 năm sau Huỳnh Kỷ được chọn là chiến sĩ xuất sắc nhất ngành quân y toàn quốc. Anh được cùng các chiến sĩ xuất sắc khác vào dinh Độc Lập bắt tay tổng thống Thiệu và sau đó được đi bồi dưỡng hai tuần ở Đài Loan.

Sư đoàn Dù đang chuẩn bị một cuộc hành quân lớn ở Vùng I. Tôi nghe loáng thoáng là hành quân qua Hạ Lào. Tôi gặp Huỳnh Kỷ ở bệnh viện Đỗ Vinh. Anh đưa tay khoe cái đồng hồ mới, được tổng thống Thiệu tặng hôm vào dinh Độc Lập. Huỳnh Kỷ nói với tôi:

-Trung tá Y Sĩ Trưởng ( bác sĩ Bùi Thiều ) nói với em, sau cuộc hành quân này, ông sẽ cho em rời Dù về làm việc ở quân y viện Qui Nhơn, quê của em. Em đi hành quân chuyến này là chuyến chót.

Nh́n mặt Huỳnh Kỷ tôi bỗng giật ḿnh. Mặt anh tái mét, không có thần sắc. Tôi lo lắng hỏi:

-Cậu bệnh hay sao mà mặt mày xanh xao vậy?

Huỳnh Kỷ cười vô tư:

-Em có sao đâu bác sĩ.

Huỳnh Kỷ đă đi hành quân lần chót. Và đi không bao giờ trở về. Khi cánh quân Dù đầu tiên được trực thăng vận xuống một ngọn đồi, địch như đoán trước được địa điểm đổ quân, đă pháo tan tành ngọn đồi. Nghe nói hơn phân nửa binh sĩ Dù của đợt đổ quân đầu tử thương, trong đó có Huỳnh Kỷ. Định mệnh thật khắt khe: sao nó cứ chờ chực ở ngă rẽ của đời người.

Trạm cứu thương duy nhất của một Tiểu Đoàn Dù có một y tá trưởng và một y sĩ trưởng tử trận là Tiểu Đoàn 6 Dù. Y sĩ trưởng Nghiêm Sỹ Tuấn tử trận ở Khe Sanh một năm trước y tá trưởng Huỳnh Kỷ. Tuấn là y sĩ Dù duy nhất bị thương hai lần, một lần ở Dakto, một lần ở Cao lănh. Ở Cao Lănh anh bị một viên đạn lạc ghim vào đầu gối. Lối bị thương”lăng nhách” làm Tuấn bực ḿnh hơn là hănh diện.

Tuấn được gởi về tổng y viện Cọng Ḥa điều trị và sau đó tập vật lư trị liệu. Lần Tuấn bị thương ở Cao Lănh tôi được lệnh đi thay anh v́ tiểu đoàn 6 Dù là đơn vị cũ của tôi. Khi trở về lại bệnh viện Đỗ Vinh, tôi nghe nói Tuấn, sau khi b́nh phục, sẽ được theo học khóa giải phẫu một năm. Thấy Tuấn nhỏ con, tôi nói đùa với bác sĩ Vũ Khắc Niệm và bác sĩ Đinh Hà:

-Thằng Tuấn mà về Đỗ Vinh th́ phải đóng cho nó một cái bục để trong pḥng mổ nó mới “khua đao” được. Sau đó nghe nói Tuấn bỏ không theo học khóa giải phẫu v́ đ̣i hỏi của Tuấn là sau khóa học phải cho Tuấn về bệnh viện Đỗ Vinh, điều mà có lẽ Cục Quân Y không hứa. Thế là tập xong vật lư trị liệu Tuấn lại “súng, xắc” trở về làm y sĩ trưởng TĐ 6 Dù cho tṛn chu kỳ phục vụ 2 năm ở cấp tiểu đoàn.

Trận chiến Khe Sanh mở màn. Đơn vị Dù hành quân cấp chiến đoàn.Tuấn đi hành quân chuyến chót. Người sẽ thế Tuấn là bác sĩ Trần Quư Nhiếp. Vào thời điểm Mậu Thân 1968 các sĩ quan đều bị cấm trại. Chúng tôi ăn, ngủ và làm việc ở bệnh viện Đỗ Vinh. Tôi c̣n nhớ một hôm đang ngủ trưa th́ bác sĩ Niệm vào pḥng, vỗ tay, nói lớn:

-Dậy, dậy, có tin quan trọng!

Tôi ngồi bật dậy.Giọng Niệm đứt nghẹn :

-Thằng Tuấn chết rồi! Bị pháo kích! Y tá ḿnh bị thương một lô nhưng không đứa nào chết. Chỉ một ḿnh nó chết!

Nhiếp nhận lệnh cấp tốc lên đường thay Tuấn. Định mệnh lại oái ăm chờ chực ở ngă rẽ của đời người. Chỉ c̣n vài ngày nữa là Tuấn chu toàn nhiệm kỳ 2 năm ở cấp tiểu đoàn. Khoảng 3 giờ chiều, Trung Tá Y Sĩ Trưởng cho gọi tôi đến văn pḥng ông. Ông nói, giọng cố giữ b́nh tỉnh :

-Anh Tuấn tử trận rồi chắc anh đă biết tin. V́ anh là y sĩ cũ của tiểu đoàn 6 tôi giao anh nhiệm vụ báo tin buồn cho gia đ́nh anh Tuấn. Anh đi ngay.

Ngồi trên chiếc Jeep đi đến nhà Tuấn tôi như người mất hồn. Tôi hoang mang không biết phải mở đầu lời nói ra sao.Tôi chưa bao giờ được học tập để thi hành một công tác vô cùng tế nhị như đi báo tin một đồng đội vừa tử trận cho gia đ́nh họ. Ra mở cửa là một ông cụ người tầm thước, mảnh khảnh.

Thấy tôi mặc quân phục Dù, đứng nghiêm chào tay, ông cụ nở nụ cười và nói:

-Mời đại úy vào nhà.

Vào nhà ông cụ chỉ tôi một chiếc ghế mời ngồi. Ông cũng đứng trước một chiếc ghế đối diện. Tôi vẫn đứng yên, cất chiếc mũ đỏ đang đội trên đầu, cầm chặt nó trong ḷng hai bàn tay, rồi run run cất tiếng:

-Thưa bác, cháu đại diện Trung Tá Y Sĩ Trưởng đến báo bác một tin buồn : anh Tuấn đă tử trận ngày hôm qua.

Tôi vừa dứt lời ông cụ rơi người đánh phịch xuống chiếc ghế, ngồi bật động, hai mắt trừng trừng nh́n tôi, nét mặt nhợt nhạt. Tôi vẫn đứng im, không biết nói ǵ thêm. Giây lâu ông cụ mới hỏi:

-Bộ đánh nhau to lắm say sao?

Câu hỏi của ông cụ như một cái phao, tôi vội níu lấy:

-Dạ vâng, trận chiến rất ác liệt. Anh Tuấn đang săn sóc một thương binh th́ bị một quả pháo của địch rơi trúng.

Tôi chia buồn với ông cụ thêm lần nữa rồi chào cáo từ.

Đám tang của Tuấn được tổ chức trọng thể theo nghi lễ quân cách. Tôi là một trong 4 sĩ quan mặc đại lễ trắng đi cạnh quan tài Tuấn. Tôi c̣n nhớ lúc hạ huyệt hai người khóc nhiều nhất là bác sĩ cố vấn Smith và bác sĩ Nguyễn Thượng Vũ, bạn cùng lớp của Tuấn.

Tôi có làm cho Tuấn một bài thơ, gởi đăng trên báo Tiền Phong của quân đội. Hôm nay ghi lại bài thơ như một nén nhang thắp lên để tưởng nhớ một đồng đội, một đồng nghiệp cũ:

Một Bài Thơ Cho Tuấn

Tao để tiểu đoàn 6 lại cho mày

Trạm cứu thương

Có thằng Khiên mù, có thằng Như ngọng

Tao để Vũng Tàu lại cho mày

Băi trước, băi sau

Gió biển ngây ngây mùi gái

Tao để căn pḥng cư xá lại cho mày

Đèn mười hai giờ khuya mới sáng

Đêm đêm

Nằm nghe bên cạnh vợ mắng chồng

Những thằng thương tao, những đứa ghét tao

Tao để lại cho mày

Hăy ăn miếng, trả miếng

Những em bán bar, những trái tim rẻ mạt

Tao để lại cho mày

Hăy chớp lấy mà thỏa thê

Hăy vui hết hôm nay

Hăy sống hết hôm nay

Rồi hăy chán, hăy đi

Hăy như tao, hăy hơn tao

Nghe không, mày, Tuấn!

Tuấn ơi!

Mày đă chối từ những ǵ tao để lại

Mày đă thờ ơ những ǵ tao mua vui

Mày đứng ngoài cuộc sống

Mày không chấp nhận tầm thường

Lẻ loi mà bất khuất

Mày lớn lao bằng im lặng

Hiên ngang trong âm thầm

Hỡi thằng y sĩ Dù bé nhỏ của chúng tao ơi!

Đi chưa bao giờ biết mệt

Chiến đấu chưa bao giờ biết nằm

Đêm Gio Linh xác địch chất bên miệng hầm

Chiều Cao Lănh đạn ghim sâu vào gối

Và Dakto mảnh sướt bờ vai

Hỡi thằng duy nhất của chúng tao ơi!

Hai lần chiến thương vẫn c̣n ’’súng, xắc’’

Chúng tao ’’rửa ruột’’

Chờ ăn khao mày lên đại úy

Mày sắp về Bệnh Viện

Một chiếc bục cao

Dành sẵn cho mày trong pḥng mỗ

Sao mày không về cùng anh em?

Sao mày đi biền biệt?

Để một sớm mai buồn chúng tao thức dậy

Lặng người đau đớn nghe tin mày hy sinh!

Mọi người khóc mày

Bằng nước mắt tiếc thương

Bằng ṿng hoa tưởng nhớ

Tuấn ơi!

Một người nằm xuống cần giấc ngủ yên

Tao khóc mày bằng im lặng

Thời ở tiểu đoàn 3 Dù đóng quân ở Chợ Đệm, (B́nh Chánh) tôi có săn sóc vết thương cho một du kích Việt cọng. Tên địch này đă tạo cảm hứng cho tôi viết bài thơ có tựa đề: “Giọt nước mắt kẻ thù’’. Tôi có vài lần săn sóc cho thương binh cộng sản, chính qui cũng như du kích. Đứng trước thương tích của kẻ thù tôi cảm thấy ḿnh không mang chút thù hận.

Tên du kích nằm trên cáng, y bận toàn đồ đen. Toán y ṃ về hoạt động lọt vào ổ kích của Dù. Y lảnh một băng M16, nhưng may mắn cho y, đạn chỉ gây thương tích ở hạ chi. Y mất máu khá nhiều. Tôi cho làm sạch các vết thương, truyền cho y một chai nước biển rồi liên lạc bộ chỉ huy tiểu đoàn xin trực thăng di tản.Tôi ngồi cạnh nh́n y, y nh́n tôi. Cái nh́n của y, ban đầu có vẻ ngang ngạnh, thách thức, chuyển sang ngỡ ngàng, sững sờ khi nghe tôi dịu dàng nói với y rằng vết thương tuy nặng nhưng y sẽ không bị cưa chân. Y bổng cầm chặt tay tôi và bật khóc.

Giọt Nước Mắt Kẻ Thù

Nó bị thương, bị bắt sống

Mọi người đ̣i giết nó

Nó núp dưới hầm với một khẩu tiểu liên

Cầm chân cả trung đội

Nó bắn ngă chúng tôi một người

Bắn bị thương hai người khác

Tôi đọc nét hờn căm

Trên những khuôn mặt đồng đội

Mọi người đ̣i giết nó

Tên du kích vùng khốn nạn

Gài lựu đạn lùm cây, bờ ruộng

Giết những người bắt cá, ṃ tôm

Nó nằm đó, ḿnh bết bùn

Máu cánh tay nhầy nhụa

Tránh những tia nh́n đỗ lửa

Những báng súng gờm gờm

Nó nằm chờ

Một phát súng vào đầu

Một lưỡi dao rạch bụng

Một cái đạp xuống hố sâu

Nó nằm chờ, nằm chờ tử thần

Nhưng chỉ có

Bàn tay vuốt dịu căm hờn

Bàn tay băng bó vết thương

Bàn tay vỗ về an ủi

Nó nằm chờ tử thần

Sững sờ bắt gặp t́nh thương đồng loại

Đôi mắt sát nhân vụt bỗng hiền từ

Nhen hai ḍng lệ nhỏ

Trong cuộc chiến hôm nay

Cho tôi xin chiến đấu không hận thù

Xin những vết thương b́nh đẳng

Cho tôi đổi một trăm chiến thắng

Lấy một giọt nước mắt kẻ thù

Bốn mươi năm sau đọc lại tác phẩm ḿnh, những ḍng chữ của một thời tuổi trẻ. Một tuổi trẻ bất hạnh, lớn lên trong máu lửa của chiến tranh. Nhưng cũng là một tuổi trẻ mà ḿnh dám chọn cho ḿnh một cách sống, để biết thế nào là yêu nước, thế nào là t́nh đồng đội và thế nào là t́nh người.

Tháng 7 năm 2010

Hiệu Đính tháng 10, 2023